Hau da APAn nola aipatzeko gidarik osatuena
Nola aipatu APAn... esaldi bakarrak buruhaustea sortzen du, dakiguna delako jarduera neketsua, neketsua, gogaikarria eta itxuraz amaigabea dela.
Errealitatea da APA aipamena nahiko erraza dela xehetasun txikiei arreta jartzen bazaie. Gainera, aipatzea besteen lan intelektuala errespetatzea dakarrela ulertzen duzunean, aipatzea ohore bihurtzen da. Kreditua den tokian kreditua ematea da eta plagio salaketak saihestea ere bai.
Egile-data formatua
APA formatuan dauden aipamenek datu asko izan ohi dituzten arren, oso garrantzitsuak diren bi daude beti kontuan hartu beharrekoak: data eta egilea.
Ez duzu aurkituko xehetasun hauek ez dituen APAko aipamenik, logikoki, esaldia nork esan zuen eta noiz egin zuten azkar azaltzen baitu. Aurrerago, erreferentzia bibliografikoetan, aipatu duzun informazioa nondik datorren gainerako xehetasunak aurkituko dituzu.
Hori kontuan hartuta, zer hitzordu mota egin nahi duzun zehaztu behar duzu: testua edo parafrasea. La primera podría considerarse la más sencilla e idónea, pues se reproducen las palabras del autor sin cambio alguno.
Para citar en APA citas textuales, debes proceder a un conteo de palabras: ¿cuántas palabras estás citando? Esto es importante pues las citas varían dependiendo de si son de más o menos de 40 palabras.
Las Parafraseatutako komatxoak egileak esandakoa zure hitzekin laburbiltzen duten horiek dira.. Jakina, kontu handiz egin behar dituzu aipu hauek, egileak esandakoa okertu nahi ez duzulako. Nahiz eta zuk idatzitako zerbait izan, jatorrizko ideia hirugarren batena da oraindik, eta horretarako egileari meritua ematen dion aipamen bat egin behar da.
Nola aipatu APAn parentesi artean edo narrazioarekin
Aurrekoa ulertu ondoren, badagoela jakin beharko zenuke APAn aipatzeko bi modu: testuan oinarritutako aipamenak (narrazioa) eta egilearen araberako aipamenak (parentesi artean).
Lehenengoei “egilearen arabera” deitzen zaie, esaldia esan duenaren izenarekin hasten direlako eta ondoren esan den urtearekin (parentesi artean). Nori ematen zaio garrantzia.
Kasu horretan, egilearen araberako aipamen batek honela izango luke:
Cuando se habla de música de los ochenta, es innegable la influencia de Michael Jackson quien surgió como Rey del Pop. Mars (1999) manifiesta que “con el lanzamiento de Thriller, Jackson reintentó la industria musical, pues se trataba de un tema que, además, se presentaba con un video musical que era un largometraje”. (p.105).
Testuetan oinarritutako aipamenak
Kasu honetan, ideia da nagusi eta ez nork esan zuen. Aipamena komatxo artean egiten da eta egilearen abizena, urtea eta esaldia aurkitzen den orriaren zenbakia jasotzen dituen parentesi batekin amaitzen da.
Adibidez:
“A estas alturas, es imposible no saber que la fotosíntesis es un proceso natural en el que las plantas convierten el oxígeno en dióxido de carbono”, (Preston, 2014, p. 34).
Aurreko formatuak jarraitzea beti iradokitzen bada ere, benetan garrantzitsua dena testuan “data eta urtea” datuak sartzea da. Horrek egileari askatasun apur bat gehiago eman diezaioke sormen moduan idazteko, aipamena gaizki dagoela esan nahi gabe. Izan ere, aipua esandako urteaz hitz egiten hastea nagusi izan liteke.
Egilea erakunde bat denean
Esaldiak ez ditu beti egile batek berak esanak, erakunde batek baizik. Noski, testuaren atzean pertsona bat dago, baina berak ordezkatzen duen erakundearen izenean hitz egiten du.
Adibidez, NBEren txosten baten emaitzak, enpresaren liburuxka bateko artikulu bat, etab.
Kasu horretan, egilearen izena kendu eta erakunde edo enpresaren izenean idatzi dezakezu. Erakunde ezaguna bada, siglak idatzi behar dituzu (UNESCO, adibidez), baina tokian tokian ezaguna den erakundea bada, garrantzitsua da lehen aipuan izen osoa idaztea eta, geroago, bai bere izenaren akronimoa idatz dezake.
Hainbat egileren aipamenak
ez beti a liburua, artikulua edo ikerketa Pertsona batek idatzia da. Batzuetan “hainbat eskuz” egiten da, hau da, hainbat pertsonek izan zuten zerikusia testuaren idazketarekin. Hala bada, zita apur bat ezberdina da.
Si se trata de una cita atribuible a dos autores, se coloca el apellido de ambos con una “&” o “y” entre ambos:
Al respecto, se explica que las nuevas tendencias en el área de la repostería son ugly cakes, es decir, pasteles imperfectos y graciosos (Pérez & González, 2021).
Pérezek eta Gonzálezek (2021) gozogintzaren arloko joera berria pastel itsusiak direla azaldu dute.Konfiguratu lau marjinak, dagoeneko ezarritakoaren arabera:
Bi egile baino gehiagok emandako informazioaren erreferentzia bada, "et al" hitzak erabiltzen dira lehen abizenaren amaieran.
Bigarren mailako komatxoak egitea
Beti gomendatzen da informazio iturri nagusira jotzea. Liburu batek beste iturri bateko aipu bat eduki dezake, baina hobe da jatorrizko iturri horretara itzultzea informazioa zuk zeuk digeritzeko. Gainera, askoz hobe da jatorrizko informazioa aipatzea errepikapen moduko bat baino.
Hala ere, jakina da ezin dugula beti lehen iturrira sartu, beraz bigarren mailako iturri bat erabiltzen da. Hori maiz gertatzen da jatorrizko lana desagertu edo beste hizkuntza batean bakarrik dagoen kasuetan.
Beharrezkoa da iturri nagusia identifikatu eta "aipatutako moduan" idatzi, bigarren mailako iturria zein den agerian utziz, azken finean, informazioa hartu duzun. Bi testuak argitaratu ziren urtea ere idatzi behar da.
Kasu horretan, aipuaren itxura hau izango litzateke:
(De los Santos, 1987, Gonzalez-en aipatu bezala, 2010).
Kasu honetan, erreferentzia bibliografikoetan bigarren mailako iturria aipatzen da, hortik jaso baituzu informazioa. Hau ere bizkarra babesteko modu bat da, hirugarren bat baita esaldia ezagutzera ematen duena.